Waarom iedereen ineens ‘heldere taal’ wil (en wat dat betekent)

‘We willen graag heldere taal.’
Die wens hoor ik steeds vaker. Van gemeenten, zorginstellingen en scholen, maar net zo goed van commerciële organisaties.

​

En dat is niet zo gek. We worden de hele dag door bestookt met informatie: mails, appjes, vergaderverslagen, LinkedIn-updates, nieuwsbrieven van die ene webshop waar je ooit sokken bestelde... Dan heb je al snel geen zin meer in een tekst waar je drie keer overheen moet om te begrijpen wat er staat.

​

Dus als je iets wilt zeggen, kun je maar beter meteen duidelijk zijn. 

​​

Vroeger kwam je er nog mee weg

 

Lange zinnen, jargon en ambtelijk taalgebruik waren ooit heel normaal. Hoe moeilijker, hoe professioneler, leek het. Een beetje tekst had minstens één tangconstructie en een komma op een gekke plek.

​

Maar die tijd is voorbij. Lezers van nu willen gewoon weten waar het over gaat. Snel, duidelijk en afgestemd op wie ze zijn.

​​​​

Maar wat is heldere taal dan?

 

Daar wordt nog weleens iets anders onder verstaan. ​De één denkt aan korte zinnen, de ander aan taalniveau B1. Weer een ander schrikt en vraagt zich af of het dan nergens meer leuk mag zijn.

‘Helder’ is niet per se simpel. En het betekent zéker niet dat je alle persoonlijkheid of creativiteit uit je tekst moet halen. ​Helder schrijven betekent: zeggen wat je bedoelt, met woorden die je lezer begrijpt. Niet wat jij logisch vindt klinken, maar wat bij de ander binnenkomt.

 

Het draait om inleven. ​Wie leest dit? Wat weet diegene al? En wat nog niet? Wat trekt de aandacht? Waar haakt iemand op af?

 

Waar het vaak misgaat

 

De meeste organisaties willen helder communiceren. En vaak is de intentie ook goed. Maar in de praktijk lukt het niet altijd om dat op papier te krijgen.

​

Je ziet dan bijvoorbeeld:

 

• Veel tekst, maar weinig echte informatie

• Vage termen als “verbinding” en “innovatie” zonder uitleg

• Managementtaal (“We faciliteren een toekomstbestendige groei binnen een dynamisch speelveld.”)

• Een toon die niet helemaal past bij de lezer: te formeel of juist te losjes

• Lange zinnen waarin je halverwege de draad kwijt bent

• Onduidelijkheid over wat je ermee moet als lezer

​

Een paar voorbeelden

​

❌ “Wij faciliteren trajecten die bijdragen aan duurzame gedragsverandering.”
✅ “We helpen mensen stap voor stap hun gedrag blijvend te veranderen.”

​

❌ “We streven naar optimale synergie tussen processen en mensen.”

✅ “We zorgen dat mensen en processen goed samenwerken.”

​

❌ “Ons doel is het creëren van maatschappelijke meerwaarde.”
✅ “We willen iets doen dat echt iets oplevert voor mensen.”​

​

Wat werkt dan wél?

 

Je wilt dat de ander het begrijpt. Dus je:

​

• zegt wat je bedoelt

• schrijft zoals je het ook aan een collega aan de koffietafel zou uitleggen

• houdt je zinnen kort en overzichtelijk

• maakt keuzes: wat is belangrijk, wat mag eruit

• legt dingen uit als dat nodig is, maar zonder te doen alsof iemand vijf is

• gebruikt voorbeelden die het tastbaar maken

• kiest een toon die past bij wie je voor je hebt​​

​

Maar helder is niet hetzelfde als saai

 

Soms zie je teksten die zo netjes en neutraal zijn, dat er echt helemaal niks meer van afspat.

En dat is zonde. Want helder mag best een beetje leuk zijn. Of warm. Of eigenwijs. Zolang het maar bij je past en begrijpelijk blijft.

​

Laat dus vooral ook zien wie je bent. Juist dat maakt je tekst sterk.

​

Hulp nodig?

​

Helder schrijven begint bij helder denken. Wat wil je zeggen? Voor wie? Wat moet de lezer ermee?

​

Heb je een tekst liggen en denk je:

“Het is nog te vaag.”
“Er mist iets, maar ik weet niet wat.”
“Het moet gewoon duidelijker.”

​

​Stuur ’m gerust door. Ik help je graag om er een helder verhaal van te maken.